Christian Megert
Spiegelzuilen, 1974
De Spiegelzuilen van Christian Megert stonden in 1974 op het binnenplein van winkelcentrum Piazza. De installatie werkte als een magneet op kinderen. Want hoe kon het dat ze een eindeloze rij verlichte tl-buizen zagen en aan de achterkant alleen gewoon glas? Was dit het werk van een goochelaar? Ergens wel, want de Zwitserse kunstenaar goochelt met onze waarnemingen. Nog steeds.
Indertijd bij het maken van deze spiegelzuilen – met hulp van de bedrijfsschool van Nederhorst Staal en ’t Glashuis – kwam er ook nogal wat toverkunst kijken. Megert had voor het effect van zijn installatie spion-spiegels nodig. Die moesten uit de Verenigde Staten komen. Daar maakten de CIA en FBI bij verhoren al gretig gebruik van doorkijkspiegels. Het zat mee, een zwager van kunstenaar Ad Dekkers was tijdelijk gestationeerd in de VS. De bestelling van overzee kwam keurig aan.
Zo kon Megert ook in Gorinchem werken aan de nieuwe ruimte die hij voor de mensheid wilde bouwen. Vrolijk, levendig, vol kleur en beweging, zo zag volgens zijn visie die nieuwe ruimte eruit. Tegelijkertijd moest die uitnodigen tot rust en bezinning. Breng die twee uitersten maar eens bij elkaar.
De spiegelzuilen waren in lijn met die idee: de mens tot zichzelf laten inkeren en tezelfdertijd kregen ze eindeloze mogelijkheden voorgehouden. Wie voor de zuilen staat krijgt inderdaad het gevoel van oneindige ruimte. Dan kan het meerdere kanten op, maar ook nogal confronterend zijn. Want waar moet het heen?
De installatie van de Zwitserse kunstenaar heeft nu tijdelijk onderdak gevonden in het Gorcums Museum.
Over de kunstenaar:
Met zijn werken sluit Christian Megert (geboren in Bern) aan bij de internationale Zero-beweging. Als Zwitserse beeldend kunstenaar werd hij lid van de Duitse Groep ZERO uit de jaren 60. Hij bracht de beweging ook naar zijn geboorteland, via zijn eigen werk en het onderwijs. In Nederland bestond in de jaren zestig overigens kortstondig een verwante beweging.
Van deze Nul-groep maakte ook Symposion-kunstenaar Herman de Vries deel uit. Ze maakten de weg vrij voor stromingen als het minimalisme en conceptuele kunst.
In 1961 schreef Megert zijn manifest ‘EEN NIEUWE RUIMTE’ die leidend zou zijn voor zijn verdere werk. Het was ter gelegenheid van een tentoonstelling in Kopenhagen. Het manifest was een oproep “om alles ruimtelijk te heroverwegen met behulp van kunst.” Daarvoor was hij al begonnen om spiegels te gebruiken in zijn werken. Zo kon hij experimenteren met de reflecterende effecten van licht. En het resultaat was in Denemarken te zien en werd toegejuicht.
De spiegel werd zijn favoriete medium om vormen te veranderen, te breken en te vermenigvuldigen om zo een nieuwe ruimte te creëren die uiteindelijk tot in het oneindige reikt. Daarmee creëerde hij illusionaire omgevingen die de kijker uitdaagden. Dat geldt ook voor zijn zuilen in Gorinchem voorzien van tl-buizen die zich eindeloos in de ruimte lijken te herhalen. Ook in later werk komt dit terug onder andere in een tafel met een glazen blad waardoor je in een oneindige diepte lijkt te kijken.
“Probeer een ruimte te vinden zonder begin of einde, zonder grenzen. Als je een spiegel voorhoudt, zul je een ruimte vinden zonder einde, zonder grenzen – een ruimte van eindeloze mogelijkheden, een nieuwe metafysische ruimte”, luidt Megerts boodschap. Die geldt nog steeds.
En Megert zou het liefst daar iedereen in laten delen, niet alleen een elite. Hij is zeer gedreven om mensen in die nieuwe omgeving mee te nemen, ze verder te laten kijken. Dat blijkt ook uit zijn kritische noot aan de organisatie van het Symposion ’74: er was te weinig ruimte voor interactie met burgers.
Zijn werk is opgenomen in private collecties en in van tal van musea, onder andere in Duitsland, Zwitserland, Verenigde Staten, Canada en het Stedelijk Museum Amsterdam. In Maastricht op de Maaspromenade staat een uitzonderlijk stenen beeld van Megert uit 1985 dat uitkijkt op de rivier.
Sponsors:
- Nederhorst staal b.v.
- ’t Glashuis Gorkum b.v.
